Hiện nay, khi tham gia giao thông thường xảy ra tình trạng cảnh sát giao thông lạm dụng chức vụ quyền hạn của mình xử phạt sai quy định của pháp luật. Bên cạnh đó, việc không hiểu biết pháp luật của người dân làm cánh tay nối dài cho sự vi phạm này. Do đó, Quy định về quyền cảnh sát giao thông là gì? nhiều câu hỏi đã được liên hệ cho Luật Thành Công về vấn đề này như sau:
Quy định về quyền của cảnh sát giao thông như thế nào?
Chào luật sư! Em có câu hỏi như sau: “Quyền của nhân dân đối với cảnh sát giao thông như thế nào ạ? Cụ thể như việc xem cơ sở, chuyên đề kiểm tra hành chính của cảnh sát giao thông. Có được phép hay không trên tuyến đường và với vi phạm này? Em hỏi cơ sở, chuyên đề đâu thì mấy chú cảnh sát giao thông bảo em không có quyền và nói muốn thì sang trụ sở công an để kiểm tra thì làm cách nào ạ? Mong Luật sư tư vấn cho em ạ.”
Luật sư trả lời:
Điều 4 Luật Công an nhân dân 2018 có quy định về nguyên tắc tổ chức, hoạt động của Công an nhân dân như sau:
“1. Đặt dưới sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng Cộng sản Việt Nam, sự thống lĩnh của Chủ tịch nước, sự thống nhất quản lý nhà nước của Chính phủ và sự chỉ huy, quản lý trực tiếp của Bộ trưởng Bộ Công an.
- Được tổ chức tập trung, thống nhất, chuyên sâu, tinh gọn và theo cấp hành chính từ trung ương đến cơ sở.
- Tuân thủ Hiến pháp và pháp luật; cấp dưới phục tùng cấp trên; dựa vào Nhân dân và chịu sự giám sát của Nhân dân; bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân.”
Do đó, theo quy định trên thì người dân tham gia giao thông có quyền giám sát hoạt động của Cảnh sát giao thông. Vì vậy, người dân có quyền được kiểm tra cơ sở, chuyên đề của Cảnh sát giao thông nếu cơ sở, chuyên đề này không liên quan đến bí mật nhà nước, các khu vực an ninh, quốc phòng có quy định tuyệt mật không thể chia sẻ.
Xử phạt hành vi vi phạm giao thông đường bộ được quy định như thế nào?
Chào Luật sư! Em có một vấn đề mong luật sư giải đáp như sau: “Ngày 03/09/2022 tôi đi từ Bình Dương lên Thành phố Hồ Chí Minh. Đến ngã tư đường Phạm Văn Đồng, em rẽ phải sang đường Tô Ngọc Vân khi đang có đèn đỏ thì có 2 đồng chí cảnh sát giao thông yêu cầu dừng xe của em, thông báo với em là không có biển báo được rẽ và yêu cầu em xuất trình giấy tờ.
Sau khi xuất trình giấy tờ, 2 đồng chí cảnh sát đưa em vào chỗ không có người gần chỗ đèn đỏ mà em vi phạm rồi thông báo em vi phạm 2 lỗi gì đấy bị phạt 1.000.000 đồng.
Em không đồng ý với quyết định và yêu cầu lập biên bản cho em, sau đó một đồng chí cảnh sát viết biên bản rồi yêu cầu em ký vào. Em xin phép ra ngoài gọi điện nhờ Luật sư tư vấn Luật Giao thông thì đồng chí này cất biên bản kèm giấy phép lái xe và đăng ký xe, bảo tôi là không ký thì lên Công an Tỉnh mà ký rồi lên xe bỏ đi mất. Mong Luật sư tư vấn cho em ạ.”
Có thể bạn quan tâm: Công an giữ giấy phép lái xe
Luật sư tư vấn trả lời:
Về việc lập biên bản vi phạm quy định tại Điều 56 và Điều 58 Luật xử lý vi phạm hành chính năm 2012 và khoản 1 Điều 29 Luật xử lý vi phạm hành chính năm 2012 sửa đổi, bổ sung năm 2020 thì:
Cảnh sát giao thông có thẩm quyền xử phạt thì phải ra quyết định xử phạt tại chỗ và kịp thời ngay tại thời điểm vi phạm. Trường hợp vi phạm hành chính được phát hiện nhờ vào việc sử dụng phương tiện, thiết bị kỹ thuật, nghiệp vụ chuyên ngành của cảnh sát thì việc lập biên bản xử phạt phải được tiến hành ngay khi xác định được việc chủ thể vi phạm. Bên cạnh đó, biên bản vi phạm hành chính lập thành ít nhất 02 bản, phải được người lập biên bản và người vi phạm hoặc đại diện tổ chức vi phạm ký vào biên bản đó, trừ trường hợp biên bản vi phạm hành chính được lập, gửi bằng phương thức điện tử đối với trường hợp cơ quan của người có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính, cá nhân, tổ chức vi phạm đáp ứng điều kiện về cơ sở hạ tầng, kỹ thuật, thông tin.
Nếu chủ thể vi phạm, đại diện tổ chức vi phạm không ký vào biên bản xử phạt thì biên bản phải có chữ ký của đại diện chính quyền cấp xã nơi xảy ra vi phạm đó hoặc của ít nhất 01 người chứng kiến xác nhận việc cá nhân, tổ chức vi phạm không ký vào biên bản; trong trường hợp không có chữ ký của đại diện chính quyền cấp xã hoặc của người chứng kiến thì người có thẩm quyền xử phạt phải ghi rõ lý do vào biên bản.
Mặt khác, biên bản vi phạm hành chính lập xong thì chủ thể có thầm quyền xử phạt phải giao cho cá nhân, tổ chức vi phạm hành chính 01 bản; trường hợp vi phạm hành chính không thuộc thẩm quyền xử phạt của người xử phạt thì biên bản và các tài liệu khác phải được chuyển cho người có thẩm quyền xử phạt trong thời hạn 24 giờ kể từ khi biên bản được lập, trừ trường hợp biên bản đó được lập trên tàu bay, tàu biển, tàu hỏa.
Trường hợp người chưa thành niên vi phạm hành chính thì biên bản còn phải được gửi cho cha mẹ hoặc người giám hộ của người vi phạm đó.
Như vậy, việc cảnh sát giao thông không thực hiện việc lập biên bản vi phạm theo quy định trên là chưa đảm bảo quy trình. Nếu bạn không đồng ý với quyết định hành chính trên bạn có thực hiện thủ tục khiếu nại.
Công an giao thông có ứng xử không chuẩn mực với người tham gia giao thông thì khiếu nại như thế nào?
Thứ nhất, về trình tự khiếu nại
Theo quy định tại khoản 1 Điều 7 Luật Khiếu nại 2011 và Điều 4 Thông tư liên tịch 06/2014/TTLT-BTP-TTCP-BQP thì:
Khi có căn cứ rằng quyết định hành chính, hành vi hành chính là trái với quy định của pháp luật, xâm phạm trực tiếp đến quyền, lợi ích hợp pháp của bản thân thì người khiếu nại khiếu nại lần đầu đến chủ thể đã ra quyết định hành chính hoặc cơ quan có người có hành vi hành chính hoặc khởi kiện vụ án hành chính đó ra Tòa án có thẩm quyền theo quy định của Luật tố tụng hành chính.
Trường hợp người khiếu nại không đồng ý với quyết định giải quyết việc khiếu nại lần đầu hoặc quá thời hạn giải quyết theo quy định mà khiếu nại không được giải quyết thì người khiếu nại có quyền khiếu nại lần hai đến Thủ trưởng cấp trên trực tiếp của chủ thể có thẩm quyền giải quyết khiếu nại lần đầu hoặc khởi kiện vụ án hành chính đó ra Tòa án theo quy định của Luật tố tụng hành chính.
Trường hợp người khiếu nại không đồng ý với quyết định giải quyết khiếu nại lần thứ hai hoặc hết thời hạn giải quyết theo quy định mà khiếu nại không được giải quyết thì có quyền khởi kiện vụ án hành chính đó ra Tòa án theo quy định của Luật tố tụng hành chính.
Thứ hai, về hình thức khiếu nại
Theo quy định tại Điều 8 Luật Khiếu nại 2011 và Điều 3 Nghị định 124/2020/NĐ-CP thì việc khiếu nại được thực hiện bằng đơn khiếu nại hoặc khiếu nại trực tiếp sẽ được người tiếp nhận việc khiếu nại đó hướng dẫn người khiếu nại viết đơn khiếu nại hoặc người tiếp nhận khiếu nại sẽ trực tiếp ghi lại việc khiếu nại đó.
Thứ ba, về thời hiệu khiếu nại
Theo quy định tại Điều 9 Luật Khiếu nại 2011 và Điều 6 Thông tư liên tịch 06/2014/TTLT-BTP-TTCP-BQP thì:
Thời hiệu khiếu nại việc giải quyết bồi thường, xem xét trách nhiệm hoàn trả trong hoạt động quản lý hành chính và thi hành án dân sự là 90 ngày, kể từ ngày nhận được quyết định hành chính hoặc biết được quyết định hành chính, hành vi hành chính.
Trường hợp người khiếu nại không thực hiện được quyền khiếu nại của mình theo đúng thời hiệu vì vấn đề khách quan: ốm đau, thiên tai, địch họa, đi công tác, học tập ở nơi xa hoặc vì những trở ngại khách quan khác có giấy tờ hợp lệ chứng minh, thì thời gian có trở ngại đó không tính vào thời hiệu khiếu nại.
Công an phường có được phạt vi phạm giao thông?
Chào Luật sư, cho em xin hỏi: “Ngày 01/10/2022 khi em đang tham gia giao thông trên đường thì công an Phường yêu cầu em dừng xe và nói là em vượt đèn đỏ, nhưng theo em tự thấy là em không vượt đèn đỏ. Khi em nói là em không vượt và yêu cầu cung cấp bằng chứng rồi mới nộp phạt thì công an lại không chịu, theo em tìm hiểu thì xử phạt hành chính thì phải có bằng chứng. Vậy trường hợp này em phải giải quyết như thế nào ạ? Mong Luật sư tư vấn cho em ạ.”
Luật sư tư vấn
Theo quy định tại khoản 4 Điều 74 Nghị định 100/2019/NĐ-CP xử phạt vi phạm hành chính lĩnh vực giao thông đường bộ đường sắt và Điểm đ Khoản 26 Điều 2 Nghị định 123/2021/NĐ-CP thì chỉ có trưởng công an xã (phường), Trưởng đồn Công an, Trưởng trạm Công an cửa khẩu, khu chế xuất mới có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ được giao. Trong trường hợp này, nếu là công an viên thì không có quyền xử phạt hành vi hành chính của bạn.
Bên cạnh đó, trưởng công an xã (phường) có thẩm quyền xử phạt hành vi vi phạm quy định về điều khiển xe không đi bên phải theo chiều đi của mình; đi không đúng phần đường, làn đường quy định hoặc điều khiển xe đi trên hè phố. Mặt khác, công an phường muốn xử phạt bạn thì phải có chứng cứ chứng minh.
Theo quy định tại Thông tư số 65/2020/TT-BCA quy định nhiệm vụ, quyền hạn, hình thức, nội dung và quy trình tuần tra, kiểm soát, xử lý vi phạm hành chính về giao thông đường bộ của cảnh sát giao thông, Vi phạm hành chính được phát hiện qua các nguồn sau đây:
” a) Phát hiện của đoàn thanh tra, đoàn kiểm tra; đoàn kiểm tra liên ngành; thanh tra viên, công chức thanh tra tiến hành thanh tra độc lập;
- b) Kết luận thanh tra, báo cáo thanh tra của thanh tra viên, công chức thanh tra;
- c) Phát hiện trong quá trình thi hành công vụ, nhiệm vụ của những người có thẩm quyền lập biên bản vi phạm hành chính theo quy định;
- d) Tin báo của đơn vị quản lý chuyên ngành giao thông vận tải, chính quyền, địa phương, cơ quan khác, phương tiện truyền thông và nhân dân;
đ) Khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh (bằng các hình thức văn bản, điện thoại, fax, thư điện tử);
- e) Thông qua việc sử dụng phương tiện, thiết bị kỹ thuật nghiệp vụ theo quy định tại Nghị định số 135/2021/NĐ-CP quy định về danh mục, việc quản lý, sử dụng phương tiện, thiết bị kỹ thuật nghiệp vụ và quy trình thu thập, sử dụng dữ liệu thu được từ phương tiện, thiết bị kỹ thuật do cá nhân, tổ chức cung cấp để phát hiện vi phạm hành chính.
- Tiếp nhận thông tin về vi phạm hành chính:
- a) Khi nhận được thông tin về vi phạm hành chính, cơ quan tiếp nhận có trách nhiệm tổ chức tiếp nhận thông tin và hồ sơ, tài liệu;
- b) Thủ trưởng cơ quan thực hiện chức năng thanh tra ngành Giao thông vận tải có trách nhiệm phân công tiếp nhận; thu thập chứng cứ, tài liệu; đánh giá tình tiết của vụ việc; đề xuất hướng xử lý; trường hợp có hành vi vi phạm hành chính phải chỉ đạo lập biên bản vi phạm hành chính, xử phạt vi phạm hành chính theo quy định;
- c) Việc tiếp nhận thông tin vi phạm phải được ghi vào sổ để quản lý và theo dõi kết quả xử lý.”
Như trong trường hợp này của bạn, công an phường phải cho bạn xem minh chứng qua đoạn ghi hình. Như vậy công an phường mới đảm bảo căn cứ để xử phạt vi phạm hành chính. Mặt khác, thẩm quyền xử phạt trong trường hợp này không thuộc thẩm quyền của các công an viên.
