Tội cho vay nặng lãi hiện nay đang là một chủ đề nóng bởi nhiều trường hợp dính vào đường dây cho vay nặng lãi, tín dụng đen dẫn đến hậu quả tồi tệ khi mức lãi lên đến 372%/năm, bị đe dọa hành hung khi không đủ tiền trả lãi hoặc kinh khủng hơn người vay bị xâm phạm đến tính mạng, sức khỏe, danh dự khi vay nặng lại.
Khái niệm và hậu quả của tội cho vay nặng lãi
Khái niệm
Theo khoản 1 Điều 468 Bộ luật Dân sự 2015 có định nghĩa “cho vay nặng lãi” là trường hợp bên cho vay cho bên vay vay tiền với mức lãi suất cao gấp
Hậu quả
Cho vay nặng lãi là vấn đề luôn được nhiều người quan tâm bởi hậu quả của nó để lại là chuỗi hành vi vi phạm pháp luật kéo theo và để lại hệ lụy rất lớn. Tình trạng cho vay nặng lại khiến cho kinh tế của nhiều người, gia đình lâm vào cảnh khốn đốn do mức lãi quá cao, tiền lãi vượt nợ gốc. Nhiều trường hợp đòi nợ thuê, hành hung con nợ,…diễn ra làm ảnh hưởng xấu đến tình hình an ninh trật tự tại nơi địa bàn diễn ra hành vi cho vay.
Xem thêm: Phạt Tù 7 Năm Tội Vu Khống Người Khác: Đùa Vui, Đi Tù Thật
Các điều khoản và hình phạt về tội cho vay nặng lãi
Cho vay nặng lãi là hành vi phạm pháp gây ảnh hưởng xấu đến xã hội. Chính vì thế, khung hình phạt dành cho những người vi phạm tương đối cao và có thể dẫn đến hình phạt tù giam.
Tại Điều 201 BLHS 2015 quy định khung hình phạt cho Tội cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự như sau:
- Thứ nhất: Khung cơ bản sẽ phạt tiền 50.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm.
- Thứ hai: Khung tăng nặng sẽ phạt tiền từ 200.000.000 đồng đến 1.000.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.
- Cuối cùng: hình phạt bổ sung sẽ phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.
Ngoài ra, theo Nghị quyết 01/2021/NQ-HĐTP tại Điều 6 cũng hướng dẫn trong một số trường hợp cụ thể, việc truy cứu trách nhiệm hình sư sẽ diễn ra như sau:
1. Trường hợp người thực hiện hành vi cho vay nặng lại nhiều lần, số tiền thu lợi bất chính của mỗi lần phạm tội từ 30.000.000 đồng trở lên, nếu mỗi lần phạm tội người thực hiện chưa bị truy cứu trách nhiệm hình và chưa hết thời hiệu truy cứu thì ngoài việc áp dụng khung hình phạt tương ứng với số tiền đã thu lợi bất chính thì họ sẽ bị áp dụng tình tiết tăng nặng “ phạm tội 02 lần trở lên” theo quy định của Bộ Luật Hình sự 2015.
2. Trường hợp người phạm tội thực hiện hành vi cho vay nặng lãi nhiều lần nhưng trong đó có một lần cho vay lãi thu lợi bất chính từ 30.000.000 đồng trở lên, hành vi này chưa hết thời hiệu truy cứu trách nhiệm; các lần phạm tội cho vay lãi nặng trước đó thu lợi bất chính dưới 30.000.000 đồng và chưa bị xử phạt hành chính, còn thời hiệu xử phạt thì người phạm tội bị truy cứu với khung hình phạt tương ứng, không áp dụng tình tiết tăng nặng “phạm tội 02 lần trở lên” theo Luật định.
3. Trường hợp người phạm tội thực hiện nhiều hành vi khác nhau liên quan đến việc đòi nợ như: sử dụng vũ lực, đe dọa dùng vụ lực, uy hiếp tinh thần, gây thương tích tổn hại đến sức khỏe người vay hoặc cướp đoạt tài sản…thì tùy theo trường hợp nếu đủ yếu tố cấu thành tội phạm thì họ sẽ bị xử lý hình sự theo tội phạm tương ứng.
4. Trường hợp người phạm tội thực hiện hành vi cho vay nặng lãi từ 30.000.000 trở lên nhưng vì ngoài ý muốn chưa thu lợi bất chính hoặc đã thu nhưng dưới 30.000.000 thì sẽ bị truy cứu theo khung hình phạt theo tổng số tiền thu lợi bất chính mà họ thu được. Số tiền sẽ được xác định bao gồm tiền lãi và các khoản thu trái phép khác trừ đi mức lãi suất cao nhất mà Luật định. Theo đó, người thực hiện phạm tội sẽ được tính là phạm tội chưa đạt theo Điều 15 và khoản 3 Điều 37 của BLHS.
Tìm hiểu thêm: Mua hàng trên mạng bị lừa thì xử lý như thế nào? | Giải đáp
Cách phòng tránh rơi vào tình trạng tội cho vay nặng lãi
Ví dụ về các trường hợp bị cáo buộc cho vay nặng lãi
Bà A sống ở Châu Thành, do cần vốn để kinh doanh bà đã vay 5 triệu của nhóm cho vay nặng lãi. Mỗi ngày bà phải góp 200.000 đồng, có hôm buôn bán không được bà nộp trễ tiền lãi 1-2 ngày sẽ bị đe doạ. Bởi thế, bà hoảng sợ và tiếp tục vay nóng chỗ khác để trả cho chỗ này. Cứ thế số nợ của bà lên đến hơn trăm triệu đồng, bà rời quê đi nơi khác.
Tham khảo thêm: Giao Kết Hợp Đồng Lao Động Với Người Dưới 18 Tuổi
Những biện pháp pháp luật để đối phó với tội cho vay nặng lãi
Để ngăn chặn kịp thời nạn cho vay nặng lãi cần phải có sự phối hợp giữa Nhà nước, cơ quan chức năng và người dân. Một số các biện pháp hạn chế, đối phó cho vay nặng lãi điển hình như sau:
Đầu tiên, cần đẩy mạnh và tăng cường giáo dục phổ biến về pháp luật cho vay nặng lãi bao gồm: quy định về hợp đồng vay, mức lãi suất theo luật định qua các phương tiện truyền thông đại chúng, mã xã hội, các buổi giao lưu trực tiếp… Để người dân có được ý thức, kiến thức cơ bản về pháp luật trong vay mượn và tránh là nạn nhân của cho vay nặng lãi.
Thứ hai, Nhà nước cần quản lý, kiểm soát chặt chẽ hơn các cơ sở kinh doanh cầm đồ, hỗ trợ tài chính. Yêu cầu các cơ sở đáp ứng đủ điều kiện về giấy tờ hợp như: Giấy phép kinh doanh, Giấy chứng nhận dịch vụ cầm đồ,…Siết chặt và tăng cường quản lý kiểm tra các cơ sở được xem là có dấu hiệu cho vay nặng lãi để có biện pháp ứng phó kịp thời.
Bên cạnh đó, cần sự phối hợp của người dân trong quá trình Nhà nước quản lý, kiểm soát cho vay nặng lãi. Người dân cần hỗ trợ, phối hợp với cơ quan nhà nước để tìm ra đường dây tín dụng đen, báo cáo tố giác khi phát hiện tổ chức, cá nhân có hành vi cho vay nặng lãi để cơ quan chức năng kịp thời ngăn chặn và xử lý để đảm bảo quyền lợi cho người dân và an ninh trật tự cho xã hội
Cuối cùng, Nhà nước cần xây dựng các giải pháp về quản lý trong việc thành lập các cơ sở kinh doanh dịch vụ cho vay, cầm đồ và hỗ trợ tài chính, củng cố thêm mạng lưới giải pháp để ngăn chặn các tội phạm tín dụng đen.
