Dư luận gần đây trở nên xôn xao khi bà Trương Mỹ Lan – Chủ tịch Hội đồng quản trị Công Ty TNHH Vạn Thịnh Phát bị tạm giam để điều tra về tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Vụ việc xảy ra tại Công ty CP Tập Đoàn Đầu Tư An Đông và các tổ chức, đơn vị có liên quan. Kết quả điều tra ban đầu xác định các bị can đã có hành vi gian dối trong việc phát hành, mua bán trái phiếu trái quy định pháp luật để chiếm đoạt hàng nghìn tỷ đồng của người dân trong thời gian 2018-2019. Vậy việc thu hồi tiền mua trái phiếu doanh nghiệp như thế nào?
Không chỉ riêng vụ án Vạn Thịnh Phát, thời gian vừa qua có nhiều bài báo phản ánh tình trạng báo động của thị trường trái phiếu doanh nghiệp. Nhiều công ty phát hành trái phiếu khi không đáp ứng được các điều kiện luật pháp quy định như: không có tài sản bảo đảm, không xếp hạng tín nhiệm doanh nghiệp, không công bố thông tin đầy đủ,… Việc phát hành trái phiếu ồ ạt trái pháp luật cũng như sự quản lý còn lỏng lẻo của pháp luật gây ra nhiều ro cho nền kinh tế.
Vì vậy, nhằm mục đích bảo vệ tối đa quyền lợi của các nhà đầu tư tham gia thị trường trái phiếu doanh nghiệp, bài viết này Luật Thành Công sẽ phân tích lại đầy đủ các khái niệm về trái phiếu doanh nghiệp từ đó đưa ra các giải pháp thu hồi tiền mua trái phiếu cho các nhà đầu tư đang “ôm” trái phiếu doanh nghiệp.
Trái phiếu doanh nghiệp là gì?
Tại khoản 3, điều 4 Luật chứng khoán 2019 quy định:
“Trái phiếu là loại chứng khoán xác nhận quyền và lợi ích hợp pháp của người sở hữu đối với một phần nợ của tổ chức phát hành.”
Theo đó, hiểu cách khác thì Trái phiếu doanh nghiệp là một loại chứng khoán do doanh nghiệp phát hành, có kỳ hạn trả nợ một năm trở nên để xác nhận nợ với người nắm giữ nó. Nhà đầu tư ở vai trò chủ nợ, cho doanh nghiệp vay một số vốn đúng bằng số tiền bỏ ra mua trái phiếu. Doanh nghiệp có trách nhiệm trả lãi định kỳ cho nhà đầu tư theo thỏa thuận và hoàn toàn bộ số vốn khi đến ngày đáo hạn.
Xem thêm: Hồ sơ thành lập công ty (doanh nghiệp) | Những lưu ý cần nắm.
Quy định về phát hành trái phiếu doanh nghiệp?
Không phải doanh nghiệp nào cũng được phát hành trái phiếu. Chỉ những doanh nghiệp là công ty cổ phần hoặc công ty trách nhiệm hữu hạn, có giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh hoặc những giấy tờ tương tự tại cơ quan tổ chức có thẩm quyền tại Việt Nam mới được phép phát hành. Bên cạnh đó, nhà nước Việt Nam đặt ra những điều kiện cho doanh nghiệp. Chỉ khi đáp ứng được những điều kiện này thì doanh nghiệp mới được phép phát hành trái phiếu. Cụ thể, căn cứ khoản 3, điều 15 Luật chứng khoán 2019 quy định về Điều kiện chào bán chứng khoán ra công chúng như sau:
“3. Điều kiện chào bán trái phiếu ra công chúng bao gồm:
- a) Doanh nghiệp có mức vốn điều lệ đã góp tại thời điểm đăng ký chào bán từ 30 tỷ đồng trở lên tính theo giá trị ghi trên sổ kế toán;
- b) Hoạt động kinh doanh của năm liền trước năm đăng ký chào bán phải có lãi, đồng thời không có lỗ lũy kế tính đến năm đăng ký chào bán; không có các khoản nợ phải trả quá hạn trên 01 năm;
- c) Có phương án phát hành, phương án sử dụng và trả nợ vốn thu được từ đợt chào bán được Đại hội đồng cổ đông hoặc Hội đồng quản trị hoặc Hội đồng thành viên hoặc chủ sở hữu công ty thông qua;
- d) Có cam kết thực hiện nghĩa vụ của tổ chức phát hành đối với nhà đầu tư về điều kiện phát hành, thanh toán, bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của nhà đầu tư và các điều kiện khác;
đ) Có công ty chứng khoán tư vấn hồ sơ đăng ký chào bán trái phiếu ra công chúng, trừ trường hợp tổ chức phát hành là công ty chứng khoán;
- e) Đáp ứng quy định tại điểm e khoản 1 Điều này;
- g) Có kết quả xếp hạng tín nhiệm đối với tổ chức phát hành trái phiếu theo quy định của Chính phủ về các trường hợp phải xếp hạng tín nhiệm và thời điểm áp dụng;
- h) Tổ chức phát hành phải mở tài khoản phong tỏa nhận tiền mua trái phiếu của đợt chào bán;
- i) Tổ chức phát hành có cam kết và phải thực hiện niêm yết trái phiếu trên hệ thống giao dịch chứng khoán sau khi kết thúc đợt chào bán.”
Đặc điểm của trái phiếu doanh nghiệp
Mặc dù khác với các loại trái phiếu khác ở chủ thể phát hành, song trái phiếu doanh nghiệp sẽ có đầy đủ 03 đặc điểm đặc trưng, gồm có:
Lãi suất của trái phiếu doanh nghiệp
Vì là một công cụ ghi nợ nên tất cả các trái phiếu đều phải quy định về lãi suất, từ đó ràng buộc bên phát hành thực hiện trả lãi cho người nắm giữ trái phiếu. Lãi suất trái phiếu thông thường không có mức lãi cố định, tuy nhiên mức lãi suất luôn luôn cao hơn mức lãi suất của tiền gửi ngân hàng. Đây cũng là một trong những ưu điểm nổi trội của loại hình trái phiếu và thu hút quan tâm của đông đảo các nhà đầu tư từ chuyên nghiệp đến phong trào.
Bàn về các khoản lợi khi đầu tư về trái phiếu. Khi rót tiền đầu tư trái phiếu doanh nghiệp, nhà đầu tư sẽ nhận được các lợi ích khác như:
- Mức độ rủi ro thấp hơn so với sở hữu cổ phiếu, do trái chủ sẽ được ưu tiên thanh toán nợ trước cổ đông khi công ty đi đến giải thể hoặc phá sản;
- Trái phiếu có tính thanh khoản cao, từ đó nhà đầu tư dễ dàng trao đổi qua lại với mức lãi suất thực nhận trong thời gian đầu tư;
- Có thể sử dụng lãi suất định kỳ để tái đầu tư, hưởng được mức lợi khổng lồ từ “Lãi suất kép”.
Mặc dù các ưu điểm của loại hình trái phiếu doanh nghiệp là cực kỳ hấp dấn, song việc lãi suất quá cao so với khả năng tài chính, thanh toán của đơn vị phát hành cũng tiềm ẩn nhiềm rủi ro cho người nắm giữ.
Tìm hiểu thêm: Bật mí TOP những kinh nghiệm thành lập công ty bạn cần phải biết
Kỳ hạn trái phiếu và khối lượng phát hành
Doanh nghiệp phát hành trái phiếu cần quy định về kỳ hạn trái phiếu. Mỗi loại trái phiếu sẽ có kỳ hạn khác nhau ở từng đợt phát hành là 1 năm, 2 năm, 5 năm hay hơn nữa tùy thuộc vào nhu cầu sử dụng vốn của họ. Tuy nhiên, kỳ hạn này sẽ phải được áp dụng đúng theo quy định của pháp luật tại Khoản 1 Điều 6 Nghị định 90/2011/NĐ-CP, cụ thể là “Trái phiếu doanh nghiệp có kỳ hạn từ một (01) năm trở lên.”
Mệnh giá và hình thức trái phiếu doanh nghiệp
Mỗi trái phiếu doanh nghiệp sẽ có mức giá niêm yết là 100.000 đồng và bội số của 100.000 đồng nếu nó được phát hành tại thị trường Việt Nam. Nếu trái phiếu doanh nghiệp ở những thị trường khác ngoài biên giới nước ta sẽ có mức giá phụ thuộc theo quy định tại nơi đó.
Như vậy giá niêm yết sẽ là mức giá vốn mà nhà đầu tư phải bỏ ra nếu mua trái phiếu trực tiếp trong đợt phát hành. Nhưng khi nó đã trở thành sản phẩm của thị trường thứ cấp, mệnh giá sẽ có sự thay đổi tăng hoặc giảm tùy theo thị hiếu của các nhà giao dịch.
Mức giá trái phiếu sẽ tăng nếu như lượng cầu trái phiếu tăng, hoặc đó là trái phiếu khan hiếm hoặc đơn giản là do sự phát triển trong hoạt động của tổ chức phát hành. Trong trường hợp lãi suất thị trường giảm thì giá của trái phiếu sẽ tăng lên.
Tham khảo thêm: Dịch vụ làm giấy phép kinh phép kinh doanh uy tín số 1 HCM
Bài học khi mua trái phiếu doanh nghiệp
Thông qua các vụ việc trên, nhà đầu tư trái phiếu doanh nghiệp là cá nhân cần cân nhắc những nội dung sau:
- Thứ nhất, trái phiếu doanh nghiệp được doanh nghiệp phát hành theo nguyên tắc tự vay, tự trả, tự chịu trách nhiệm về khả năng trả nợ. Do đó, nhà đầu tư mua trái phiếu mặc dù được cam kết khoản lãi cao hơn so với tiền gửi ngân hàng song cũng nhận về nhiều rủi ro hơn trong trường hợp doanh nghiệp không đảm bảo được nghĩa vụ trả nợ gốc, lãi trái phiếu.
- Thứ hai, luật có quy định về việc chỉ cho phép nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp được mua trái phiếu doanh nghiệp phát hành riêng lẻ. Nếu bạn không phải là nhà đầu tư chuyên nghiệp thì không nên mua loại trái phiếu này. Nhiều công ty môi giới thường sử dụng các cách thức “lách” quy định để hướng bạn trở thành nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp trên giấy tờ. Tuy nhiên, bạn cần biết mọi rủi ro, tổn thất khi thực hiện công việc này sẽ do bạn tự chịu trách nhiệm, thậm chí còn là hành vi trái pháp luật.
- Thứ ba, cần nghiên cứu thật kỹ về đơn vị phát hành trái phiếu. Các tổ chức tín dụng, công ty chứng khoán phân phối chào mời mua trái phiếu chỉ là doanh nghiệp cung cấp dịch vụ môi giới, hưởng dịch vụ từ doanh nghiệp phát hành mà không chịu trách nhiệm về khả năng trả nợ của doanh nghiệp phát hành. Do đó dù bạn có mua trái phiếu từ một đơn vị có tiếng trên thị trường thì đừng quên nghiên cứu về tiềm lực của tổ chức phát hành trái phiếu. Tất cả thông tin về tài sản đảm bảo của các doanh nghiệp phát hành trái phiếu đều được luật quy định phải công bố thông tin. Nhà đầu tư cần tìm hiểu về tài sản đảm bảo, chất lượng, giá trị của tài sản đảm bảo và các kết quả kinh doanh của doanh nghiệp phát hành.
- Thứ tư, cần cảnh giác về hình thức ký kết Hợp đồng đầu tư trái phiếu. Khi ký kết với hình thức “Hợp đồng đầu tư trái phiếu” là bạn vô tình tham gia vào một thỏa thuận dân sự về hợp tác đầu tư. Mặc dù lãi suất của các loại hình này rất cao, song đây là giao dịch hết sức rủi ro, không được pháp luật về chứng khoán bảo vệ và dễ bị lừa dẫn tới các vụ kiện tung về dân sự kéo dài mà khó có thể lấy lại được tiền sau này.
Hủy bỏ chào bán trái phiếu, nhà đầu tư có được hoàn lại tiền không?
Sau các đợt hủy bỏ phát hành trái phiếu trái pháp luật trên thị trường trái phiếu doanh nghiệp gần đây. Dư luận đặc biệt quan tâm đến quyền lợi của nhà đầu tư mua trái phiếu sẽ được đảm bảo ra sao. Căn cứ theo khoản 3 Điều 28 Luật Chứng Khoán 2019 quy định về quyền lợi của nhà đầu tư nếu hủy bỏ chào bán trái phiếu cụ thể như sau:
Điều 28. Hủy bỏ chào bán chứng khoán ra công chúng
…
- Trong thời hạn 07 ngày làm việc kể từ ngày đợt chào bán chứng khoán ra công chúng bị hủy bỏ, tổ chức phát hành phải công bố việc hủy bỏ chào bán chứng khoán ra công chúng theo phương thức quy định tại khoản 3 Điều 25 của Luật này và phải thu hồi chứng khoán đã phát hành, đồng thời hoàn trả tiền cho nhà đầu tư trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày đợt chào bán bị hủy bỏ. Hết thời hạn này, tổ chức phát hành phải bồi thường thiệt hại cho nhà đầu tư theo các điều khoản đã cam kết với nhà đầu tư.”
Như vậy, trường hợp lô chứng khoán bị hủy bỏ, các tổ chức phải tiến hành hoàn tiền lại cho nhà đầu tư. Nếu quá thời hạn trên mà tổ chức phát hành không trả tiền thì phải bồi thường theo quy định của pháp luật.
Đứng ở góc độ quy định pháp luật, sau khi có quyết định của các Ủy ban Chứng khoán về việc hủy các đợt phát hành chứng khoán thì chủ thể phát hành sẽ tiến hành thanh toán cho các hợp đồng đã đến hạn. Trường hợp các hợp đồng chưa đến hạn, các chủ thể sẽ phối hợp cùng các cơ quan ban ngành để thanh lý các tài sản để hoàn trả lại cho khách hàng theo đúng quy định pháp luật.
Trên thực tế, các khoản thanh toán này có thể hoặc không thể thanh toán còn tùy thuộc vào khả năng tài chính của đơn vị phát hành trái phiếu và mức độ ưu tiên cho việc thanh lý các khoản nợ theo quy định pháp luật. Nhìn nhận về tâm lý chung, các nhà đầu tư cũng không nên thụ động chờ đợi việc thanh toán từ đơn vị phát hành mà cần có những biện pháp khẩn cấp để đòi lại quyền lợi cho mình. Do đó, nếu bạn đã trót “ôm” lô trái phiếu và gặp trường hợp như trên, hãy liên hệ với chúng tôi để được tư vấn các cách thức thu hồi tiền mua trái phiếu doanh nghiệp.
Dịch vụ thu hồi tiền mua trái phiếu doanh nghiệp của Công ty Luật Thành Công
Đến với dịch vụ thu hồi tiền mua trái phiếu doanh nghiệp của chúng tôi, bạn sẽ được trải nghiệm những lợi ích sau:
- Được tư vấn pháp luật về trái phiếu doanh nghiệp;
- Tư vấn về thủ tục thu hồi tiền mua trái phiếu đã bị thu hồi;
- Soạn thảo các văn bản, đơn tố cáo. Hướng dẫn khách hàng chuẩn bị các hồ sơ để thực hiện công việc thu hồi tiền mua trái phiếu doanh nghiệp đã bị thu hồi;
- Nhân danh, đại diện khách hàng làm việc với doanh nghiệp phát hành trái phiếu bị thu hồi và các cơ quan ban ngành liên quan để xử lý các vấn đề liên quan. Chúng tôi cam kết mang lại trải nhiệm tốt nhất cho khách hàng khi sử dụng dịch vụ thu hồi tiền mua trái phiếu tại Công ty Luật Thành Công;
- Chi phí dịch vụ phù hợp, cạnh tranh. Chúng tôi luôn công bố bảng giá dịch vụ pháp lý trước khi ký kết hợp đồng. Với mức chi phí cố định và theo phần trăm giá trị khoản nơ thu hồi. Từ đó đưa ra khoản phí dịch vụ phù hợp với từng nhà đầu tư, từng trường hợp. Cam kết không phát sinh. Giúp cho khách hàng tiết kiệm được tối đa chi phí khi sử dụng dịch vụ của chúng tôi.
- Với đội ngũ Luật sư có nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực thu hồi nợ, tranh tụng, chúng tôi cam kết xử lý trọn gói các vấn đề liên quan đến thủ tục. Luật Thành Công cam kết luôn đặt quyền lợi của khách hàng là động lực, mục tiêu phát triển.
- Thủ tục tại Luật Thành Công luôn đơn giản. Bạn chỉ cần cung cấp thông tin, các văn bản, biểu mẫu đều do các chuyên viên của Công ty chuẩn bị chu đáo, tận tình, trọn gói.
- Thời gian thực hiện công việc luôn là vấn đề mà khách hàng quan tâm. Chúng tôi cam kết thời gian thực hiện thủ tục pháp lý chuẩn xác, đúng thơi hạn đã cam kết với quy trình chuẩn xác nhất.
Câu hỏi thường gặp
Có những loại trái phiếu nào?
- Trái phiếu có quyền mua cổ phiếu: Là trái phiếu có lãi suất cho phép trái chủ có quyền mua một số lượng cổ phiếu công ty nhất định.
- Trái phiếu có thể mua lại: Là trái phiếu cho người phát hành quyền mua lại một hoặc toàn bộ trái phiếu trước khi trái phiếu đến hạn thanh toán.
- Trái phiếu có thể chuyển đổi: Là trái phiếu của công ty cổ phần mà trái chủ có quyền chuyển đổi thành cổ phiếu của công ty. Điều này được quy định dựa trên lãi suất và thời điểm mua trái phiếu.
Những loại hình doanh nghiệp nào có thể phát hành trái phiếu?
Đối tượng phát hành trái phiếu là công ty cổ phần hoặc công ty trách nhiệm hữu hạn được thành lập và hoạt động theo pháp luật Việt Nam.
Trách nhiệm bồi thường thiệt hại do hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản?
Theo quy định tại Điều 584 Bộ luật Dân sự năm 2015, nguyên nhân phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt hại như sau:
- Người nào có hành vi xâm phạm tính mạng, sức khoẻ, danh dự, nhân phẩm, uy tín, tài sản, quyền và quyền, lợi ích hợp pháp khác của người khác mà gây thiệt hại thì phải bồi thường, trừ trường hợp Luật này quy định.
- Trường hợp thiệt hại xảy ra do sự kiện bất khả kháng hoặc hoàn toàn do lỗi của bên bị vi phạm thì người gây thiệt hại không phải bồi thường, trừ trường hợp có thỏa thuận khác hoặc pháp luật có quy định khác.
- Trong trường hợp tài sản bị thiệt hại thì chủ sở hữu hoặc người sử dụng tài sản phải chịu trách nhiệm bồi thường, trừ thiệt hại quy định tại khoản 2 Điều này.