Trẻ em là một trong những nguồn lao động tương lai của đất nước. Việc sử dụng dụng trẻ em dưới 15 tuổi để lao động, lạm dụng sự non nớt và chưa hiểu biết pháp luật của các em để đạt được lợi ích là hành vi vi phạm pháp luật. Bộ luật Lao động năm 2019 và các nghị định, thông tư, văn bản hướng dẫn cũng đã có những quy định cụ thể, chi tiết về các trường hợp khi người lao động dưới 15 tuổi ký kết hợp đồng lao động với người sử dụng lao động. Vậy việc sử dụng người chưa đủ 15 tuổi làm việc và phải đáp ứng những điều kiện nào để được sử dụng người chưa đủ 15 tuổi? Ai / Tổ chức nào có thẩm quyền và được phép ký kết hợp đồng lao động để sử dụng người chưa đủ 15 tuổi làm việc? Bài viết dưới đây của Luật Thành công sẽ giúp các bạn hiểu thêm quy định về việc sử dụng lao động dưới 15 tuổi.
Cơ sở pháp lý
- Bộ luật lao động 2019 số 45/2019/QH14.
- Thông tư 09/2020/TT-BLĐTBXH quy định chi tiết và hướng dẫn Bộ luật Lao động về lao động chưa thành niên do Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội ban hành ngày 12 tháng 11 năm 2020.
Điều kiện được phép sử dụng người chưa đủ 15 tuổi làm việc?
Điều 145 Bộ luật Lao động 2019 quy định cụ thể về việc sử dụng người chưa đủ 15 tuổi làm việc. Người sử dụng lao động muốn dử dụng người chưa đủ 15 tuổi làm việc cho mình phải đáp ứng và tuân thủ theo các quy định sau:
- NSDLD phải thực hiện việc giao kết hợp đồng bằng văn bản (các trường hợp giao kết hợp đồng khác được xem như vô hiệu) với người chưa đủ 15 tuổi và người đại diện theo pháp luật của người đó nhằm đảm bảo quyền và nghĩa vụ của người chưa đủ 15 tuổi;
- NSDLD phải có trách nhiệm bố trí giờ làm việc sao cho NDL chưa đủ 15 tuổi không bị ảnh hưởng đến thời gian học tập, cũng như sự phát triển của NLD.
- Người chưa đủ 15 tuổi muốn tham gia lao động, ký kết hợp đồng phải có giấy kiểm tra, khám sức khỏe của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh xác nhận sức khỏe phù hợp, đảm bảo với công việc tham gia và tổ chức kiểm tra sức khỏe phải tiến hành kiểm tra định kỳ ít nhất một lần trong vòng 06 tháng khi NLD chưa đủ 15 tuổi tham gia lao động;
- Khi NLD dưới 15 tuổi tham gia làm việc NSDLD phải đảm bảo các điều kiện làm việc, môi trường làm việc phù hợp với lứa tuổi.
– NSDLD chỉ được tuyển dụng và sử dụng người từ đủ 13 tuổi đến chưa đủ 15 tuổi vào làm các công việc nhẹ được cho phép quy định tại danh mục do Bộ trưởng Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội ban hành cụ thể tại Khoản 3 Điều 143 của Bộ Luật lao động 2019.
–Trong trường hợp người chưa đủ 13 tuổi thì không được tuyển dụng cũng như sử dụng những người này làm việc. Ngoại trừ trường hợp làm các công việc liên quan đến nghệ thuật, thể dục, thể thao nhưng phải đảm bảo không làm tổn hại đến thể lực, trí lực và nhân cách của những người chưa đủ 13 tuổi, bên cạnh đó phải có sự đồng ý của cơ quan chuyên môn về lao động thuộc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh.
Ngoài BLLD 2019 thì điều kiện để NSDLD có thể sử dụng người chưa đủ 15 tuổi làm việc được quy định cụ thể tại Điều 3 Thông tư 09/2020/TT-BLĐTBXH được ban hành ngày 12 tháng 11 năm 2020. Giống với BLLD 2019, Thông tư 09/2020/TT-BLĐTBXH quy định cụ thể các điều kiện hơn. Thông tư còn quy định chi tiết một số trường hợp như sau: NSDLD phải bố trí các đợt nghĩ giải lao cho những NLD chưa đủ 15 tuổi; Thông tư còn quy định cụ thể những NSDLD phải đáp ứng điều kiện như thế nào mới được giao kết hợp đồng ( Điều 4 của Thông tư); cũng như những nơi nào được xem là nơi làm việc nào không được tuyển dụng người chưa đủ 15 tuổi (các điểm a, b, c, d khoản 2 Điều 147 của Bộ luật Lao động và khoản 2 Điều 9 của Thông tư.
Tham khảo thêm: Nội Dung và Nguyên Tắc của Hợp Đồng Lao Động
Thẩm quyền và việc giao kết hợp đồng lao động để sử dụng người chưa đủ 15 tuổi làm việc?
Điều 4 Thông tư 09/2020/TT-BLĐTBXH được ban hành bởi Bộ Lao động – Thương binh và xã hội ngày 12 tháng 11 năm 2020 quy định chi tiết về việc giao kết hợp đồng lao động để sử dụng người chưa đủ 15 tuổi làm việc như sau:
– Khi thực hiện việc giao kết hợp đồng lao động thì bên phía người sử dụng lao động phải thực hiện theo quy định của Bộ luật Lao động (cụ thể quy định tại Khoản 3 Điều 18) và đáp ứng đầy đủ các điều kiện sau:
- NSDLD phải có phiếu lý lịch tư pháp nhưng phiếu lý lịch tư pháp được cấp không quá 06 tháng, không có án tích về việc xâm hại trẻ em;
- Đồng thời NSDLD phải có Bản cam kết chưa từng bị truy cứu trách nhiệm hình sự, xử phạt vi phạm hành chính về việc xâm hại trẻ em;
Sau khi NSDLD đáp ứng đầy đủ các điều kiện trên thì tiến hành giao kết hợp đồng bằng văn bản. Hợp đồng lao động với người chưa đủ 15 tuổi ngoài có các nội dung cơ bản như hợp đồng lao động đối với việc sử dụng lao động thông thường (vị trí công việc, thời gian làm việc, điều kiện công việc, tiền lương,…) thì còn phải đáp ứng thêm các thông tin như sau: phải có được thông tin của người đại diện theo pháp luật của người chưa đủ 15 tuổi, chỗ ở đối với người chưa đủ 15 tuổi làm việc xa gia đình; các điều kiện học tập cho người lao động chưa đủ 15 tuổi phải được đảm bảo. Ngoài ra cần phải lưu ý đối với người chưa đủ 13 tuổi thì hợp đồng lao đọng của họ chỉ có hiệu lực sau khi có văn bản đồng ý của Sở Lao động – Thương binh và Xã hội (cụ thể quy định tại Điều 5 của thông tư).
– Đối với người chưa đủ 13 tuổi mà muốn tham gia vào lao động thì phải được sự cho phép của các cơ quan có thẩm quyền, thẩm quyền đồng ý này được quy định cụ thể tại Điều 5 thông tư 09/2020/TT-BLĐTBXH do Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội ban hành ngày 12/11/2020 như sau:
Khi tuyển dụng, sử dụng người chưa đủ 13 tuổi làm việctheo quy định của BLLD 2019 thì muốn sử dụng những người lao động này một cách hợp pháp thì người sử dụng lao động phải có sự đồng ý của cơ quan sau:
– Sở Lao động – Thương binh và Xã hội nơi đặt trụ sở chính; hoặc giấy chứng nhận đăng ký đầu tư; hoặc văn bản chấp thuận chủ trương đầu tư; … được quy định chi tiết tại Khoản 1 ĐIều 5 của thông tư
– Đối với trường hợp NSDLD là hộ gia đình, cá nhân thì phải được sự chấp thuận của Sở Lao động – Thương binh và Xã hội nơi đăng ký hộ khẩu thường trú hoặc tạm trú của hộ gia đình, cá nhân đó.
Xem thêm: Thủ tục cộng nối thời gian bảo hiểm xã hội cho người lao động
Hồ sơ đề nghị việc sử dụng người chưa đủ 13 tuổi làm việc
Điều 6 Thông tư 09/2020/TT-BLĐTBXH do Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội ban hành ngày 12/11/2020 quy định chi tiết về hồ sơ đề nghị việc sử dụng người chưa đủ 13 tuổi làm việc như sau:
Hồ sơ gồm có:
- Văn bản đề nghị việc sử dụng người chưa đủ 13 tuổi làm việc; ( Theo mẫu số 01 Phụ lục I của thông tư)
- Đối với doanh nghiệp, tổ chức, cơ quan, hợp tác xã thì phải có bản sao Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp, hoặc các giấy tờ pháp lý khác tương đương, Đối với hộ gia đình hoặc cá nhân phải có bản sao sổ hộ khẩu hoặc giấy tạm trú.
- Đối với người giao kết hợp đồng lao động bên phía NSDLD phải có bản sao phiếu lý lịch tư pháp hợp lệ.
- NSDLD cần phải có bản cam kết chưa từng bị truy cứu trách nhiệm hình sự, xử phạt vi phạm hành chính về các hành vi xâm hại trẻ em.
- Hợp đồng lao động hoặc dự thảo hợp đồng lao động giữa người sử dụng lao động với người chưa đủ 13 tuổi và người đại diện theo pháp luật của người đó.
- Đối với người chưa đủ 13 tuổi thì phải có bản sao giấy khai sinh, giấy khám sức khỏe đi kèm.
Trình tự, thủ tục đề nghị việc sử dụng người chưa đủ 13 tuổi làm việc
- Bước 1: NSDLD gửi 01 bộ Hồ sơ đề nghị việc sử dụng người chưa đủ 13 tuổi làm việc trực tiếp hoặc qua đường bưu điện hoặc trực tuyến (lưu ý có bao nhiêu người thì gửi bấy nhiêu bộ hồ sơ).
- Bước 2: Tiếp nhận hồ sơ: Sở Lao động – Thương binh và Xã hội tiếp nhận hồ sơ đề nghị việc sử dụng người chưa đủ 13 tuổi làm việc khi có đủ các thành phần hồ sơ (theo quy định tại Điều 5 của thông tu).
- Bước 3: Thẩm định hồ sơ và trả lời: Trong thời hạn 10 ngày làm việc kể từ ngày nhận đủ hồ sơ từ NSDLD thì Sở Lao động – Thương binh và Xã hội tiến hành xem xét hồ sơ phối hợp với các cơ quan, tổ chức có liên quan tiến hành xác minh thông tin (nếu cần), thẩm định hồ sơ và trả lời bằng văn bản cho người sử dụng lao động việc đồng ý sử dụng người chưa đủ 13 tuổi làm việc.
Trường hợp Sở Lao động – Thương binh và Xã hội không đồng ý việc sử dụng người chưa đủ 13 tuổi làm việc, Sở Lao động – Thương binh và Xã hội phải có văn bản trả lời nêu rõ lý do, gửi người sử dụng lao động.
Để biết thêm thông tin chi tiết, liên hệ ngay Luật sư tư vấn thắc mắc về quyền lợi của người lao động
Có thể thấy việc sử dụng dưới 15 tuổi làm việc khá khó khăn và phức tạp hơn so với lao động bình thường. NSDLD phải đáp ứng các điều kiện cho người dưới 15 tuổi làm việc trong một môi trường thoải mái.
