KHÁI NIỆM GIÁM SÁT, THEO DÕI, ĐÁNH GIÁ VIỆC QUẢN LÝ VÀ SỬ DỤNG ĐẤT ĐAI
Giám sát là sự theo dõi, quan sát hoạt động có tính chủ động thường xuyên, liên tục và sẵn sàng tác động bằng những biện pháp tích cực để buộc và hướng các hoạt động của đối tượng chịu sự giám sát đi đúng quỹ đạo, quy chế nhằm đạt được mục đích, hiệu quả từ trước đảm bảo cho pháp luật được tuân theo một cách nghiêm chỉnh
Theo dõi là việc chú ý quan sát từng hoạt động, từng diễn biến để biết rõ hoặc để có sự ứng phó, xử lí kịp thời
Đánh giá là một giai đoạn hình thành những nhận định, phán đoán về kết quả của công việc nào đó, dựa vào sự phân tích những thông tin thu được, đối chiếu với các mục tiêu, tiêu chuẩn đề ra, nhằm đề xuất những quyết định thích hợp để cải tạo, khắc phục thực trạng, điều chỉnh nâng cao chất lượng và hiệu quả công việc.
Như vậy, giám sát, theo dõi, đánh giá việc quản lý và sử dụng đất đai có thể hiểu là quá trình giám sát, theo dõi, xem xét một cách khách quan và có hệ thống một sự việc, hiện tượng, một chính sách nào đó đang được thực hiện hoặc đã hoàn thành, nhằm xác định những căn cứ để đưa ra các quyết định phù hợp.
Với ý nghĩa trên, trong hoạt động quản lí nói chung và hoạt động quản lý đất đai nói riêng việc giám sát, theo dõi và đánh giá có vai trò vô cùng quan trọng trong việc quản lý và sử dụng đất đai. Đây là bước đầu xác định những vấn đề hoàn thành hay chưa hoàn thành, thực hiện hay không thực hiện đúng các quy định pháp luật từ đó tìm ra những hạn chế và đưa ra những giải pháp khắc phục thích hợp cho từng tình huống cụ thể.
CÁC CHỦ THỂ THỰC HIỆN QUYỀN GIÁM SÁT QUẢN LÝ SỬ DỤNG ĐẤT
Căn cứ theo Luật Đất đai 2013 thì có thể chia chủ thể thực hiện giám sát quản lý sử dụng đất thành 2 dạng sau:
Nhà nước thực hiện quyền giám sát quản lý sử dụng đất
Căn cứ theo Điều 198 Luật Đất đai 2013 thì Quốc hội, Hội đồng nhân dân các cấp, Mặt trật Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức thành viên Mặt trận về việc quản lý sử và dụng đất đai.
- Quốc hội, Hội đồng nhân dân các cấp thực hiện quyền giám sát về quản lý và sử dụng đất đai theo quy định của Hiến pháp và Luật hoạt động giám sát của Quốc hội, Luật tổ chức Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân.
- Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức thành viên của Mặt trận thực hiện quyền giám sát về quản lý và sử dụng đất đai theo quy định của Hiến pháp, Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và quy định khác của pháp luật có liên quan.
Công dân thực hiện quyền giám sát quản lý sử dụng đất
Công dân có thể thực hiện việc giám sát trong quản lý và sử dụng đất đai thông qua hình thức: Trực tiếp thực hiện quyền giám sát thông qua việc phản ánh, gửi đơn kiến nghị đến các cơ quan, người có thẩm quyền giải quyết hoặc gửi đơn kiến nghị đến các tổ chức đại diện được pháp luật công nhận để các tổ chức này thực hiện việc giám sát. Pháp luật Việt Nam cũng quy định về trách nhiệm của công dân trong việc giám sát quản lý sử dụng đất. Cụ thể được quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều 199 Luật Đất đai 2013:
“Công dân có quyền tự mình hoặc thông qua các tổ chức đại diện thực hiện quyền giám sát và phản ánh các sai phạm trong quản lý và sử dụng đất đai.
Việc giám sát và phản ánh phải bảo đảm khách quan, trung thực, đúng pháp luật; không được lợi dụng quyền giám sát để khiếu nại, tố cáo không đúng quy định của pháp luật, làm mất trật tự xã hội; chịu trách nhiệm trước pháp luật về tính chính xác các thông tin do mình phản ánh”
THỰC TRẠNG CÔNG TÁC ĐÁNH GIÁ QUẢN LÝ ĐẤT ĐAI
Nhiệm vụ giám sát, theo dõi, đánh giá tình hình quản lý, sử dụng đất đai là nội dung đặc biệt quan trọng nhằm đánh giá đúng tình hình triển khai thi hành luật, hoạt động quản lý nhà nước về đất đai, hiệu quả sử dụng đất và tác động, ảnh hưởng của chính sách, pháp luật đất đai liên quan đến kinh tế, xã hội và môi trường ở từng địa phương, khu vực trên phạm vi cả nước.
Luật Đất đai 2013 cũng quy định trách nhiệm của từng cơ quan cụ thể trong việc giám sát, theo dõi và đánh giá đối với quản lý sử dụng đất đai. Các cơ quan ban ngành liên quan đều tích cực thực hiện đúng trách nhiệm của mình.
Trên thực tế, việc thực hiện chức năng quản lý nhà nước về đất đai đã có những tiến bộ quan trọng. Tuy nhiên, công tác quản lý sử dụng đất đai còn bộc lộ nhiều yếu kém và bất cập. Biểu hiện rõ nhất là tình trạng quản lý đất đai lỏng lẻo, nhiều sơ hở, thiếu sót dẫn đến tình trạng sử dụng đất đai lãng phí, kém hiệu quả, sai phạm trên diện rộng, nhiều tiêu cực, tham nhũng diễn ra ở nhiều địa phương.
Để xây dựng và sử dụng đất hợp lý cần tuân thủ những nguyên tắc của pháp luật đất đai, cùng tìm hiểu ngay kế hoạch sử dụng đất
Đặc biệt mỗi địa phương có nội dung, quy trình hướng dẫn cụ thể khác nhau, hệ thống pháp luật còn nhiều mâu thuẫn, chồng chéo, không đồng bộ và thống nhất, dẫn tới không rõ trách nhiệm, nghĩa vụ quản lý, gây khó khăn cho tổ chức thực nên mỗi nơi thực hiện theo một cách riêng; nội dung đánh giá chưa toàn diện và sâu sắc; viêc đánh giá còn hạn chế, chưa sát thực tế, còn mang tính chủ quan, định tính mà thiếu các thông tin, số liệu chứng minh. Vì vậy việc tổng hợp toàn quốc về công tác quản lý đất đai gặp nhiều khó khăn.
Đặc biệt, việc quản lý đất đai không tốt sẽ dẫn đến việc sử dụng đất sai mục đích, khai thác quá mức gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường.
GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG CÔNG TÁC ĐÁNH GIÁ QUẢN LÝ ĐẤT ĐAI
Để tăng cường công tác quản lý đất đai thì nên thực hiện một số giải pháp sau:
- Hoàn thiện các hệ thống về công tác quản lý đất đai như: Hệ thống điều tra, quản lý chính sách pháp luật, đăng ký đất đai, hệ thống quy hoạch – kế hoạch sử dụng đất theo dõi đánh giá và hướng dẫn thực hiện thống nhất trên phạm vi cả nước;
- Tiến hành trao đổi và nâng cao sự hiểu biết lẫn nhau trong quản lý, sử dụng đất đai thông qua thực tiễn tại địa phương, khu vực. Xây dựng chính sách pháp luật chặt chẽ, đồng nhất hơn trong cơ chế quản lý đất đai.
- Phân định rõ vai trò, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và trách nhiệm của các cơ quan nhà nước thực hiện chức năng quản lý nhà nước về đất đai.
