Trong hoạt động quản lý và sử dụng đất đai, việc giám sát, theo dõi, và đánh giá đóng một vai trò quan trọng trong đảm bảo tuân thủ luật pháp và tối ưu hóa quản lý tài nguyên quý báu này. Đây là quá trình đầu tiên để xác định các vấn đề, tìm ra hạn chế, và đưa ra các biện pháp cụ thể để cải thiện hiệu quả và chất lượng công việc quản lý đất đai.
KHÁI NIỆM GIÁM SÁT, THEO DÕI, ĐÁNH GIÁ VIỆC QUẢN LÝ VÀ SỬ DỤNG ĐẤT ĐAI
Giám sát là quá trình tổ chức theo dõi và quan sát hoạt động một cách tích cực và liên tục, với sự sẵn sàng can thiệp bằng các biện pháp cần thiết để đảm bảo rằng hoạt động của các đối tượng chịu sự giám sát tuân thủ đúng quy định và quy chế, đồng thời đạt được mục tiêu và hiệu quả từ trước đã định sẵn, đảm bảo sự tuân thủ của luật pháp một cách nghiêm ngặt.
Theo dõi là việc quan sát tỷ mỉ từng hoạt động, từng diễn biến nhằm thu thập thông tin và phản ứng nhanh chóng khi cần.
Đánh giá là một giai đoạn trong quá trình xác định, phân tích thông tin thu thập, và phát triển những nhận định và phán đoán về kết quả của một công việc cụ thể. Đánh giá dựa trên sự so sánh với các mục tiêu và tiêu chuẩn được đề ra, nhằm đưa ra quyết định để cải thiện, điều chỉnh và tăng cường chất lượng và hiệu quả của công việc.
Ví dụ, trong việc quản lý và sử dụng đất đai, giám sát, theo dõi, và đánh giá là quá trình theo dõi và đánh giá khách quan và có hệ thống các hoạt động liên quan đến quản lý và sử dụng đất đai. Quá trình này giúp xác định những vấn đề đã hoàn thành hoặc chưa hoàn thành, xem xét việc tuân thủ các quy định pháp luật, và tìm ra những hạn chế cũng như đưa ra các giải pháp phù hợp để khắc phục từng tình huống cụ thể.
Trong hoạt động quản lý nói chung và quản lý đất đai nói riêng, việc giám sát, theo dõi, và đánh giá đóng một vai trò vô cùng quan trọng trong việc đảm bảo tuân thủ luật pháp và tối ưu hóa quản lý và sử dụng đất đai. Đây là giai đoạn quan trọng đầu tiên để xác định những vấn đề, đưa ra quyết định và hành động phù hợp để cải thiện hiệu quả và chất lượng công việc.
CÁC CHỦ THỂ THỰC HIỆN QUYỀN GIÁM SÁT QUẢN LÝ SỬ DỤNG ĐẤT
Theo Luật Đất đai 2013, việc giám sát quản lý và sử dụng đất đai được chia thành hai dạng chính:
1. Quyền giám sát của Nhà nước:
Theo Điều 198 của Luật Đất đai 2013, Quốc hội, Hội đồng nhân dân các cấp, và Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cùng với các tổ chức thành viên của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam có quyền giám sát về quản lý và sử dụng đất đai. Các quyền này được thực hiện dưới sự quy định của Hiến pháp, Luật hoạt động giám sát của Quốc hội, Luật tổ chức Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân, cũng như các quy định khác của pháp luật có liên quan.
2. Quyền giám sát của công dân:
Công dân có thể thực hiện quyền giám sát trong quản lý và sử dụng đất đai thông qua một số cách, bao gồm:
- Trực tiếp thực hiện quyền giám sát: Công dân có thể tự mình thực hiện quyền giám sát bằng cách theo dõi, quan sát, và phản ánh các sai phạm trong quản lý và sử dụng đất đai.
- Phản ánh, gửi đơn kiến nghị đến cơ quan, người có thẩm quyền giải quyết: Công dân có quyền gửi đơn kiến nghị hoặc phản ánh trực tiếp cho các cơ quan hoặc người có thẩm quyền giải quyết về các vấn đề liên quan đến đất đai.
- Gửi đơn kiến nghị đến các tổ chức đại diện được pháp luật công nhận: Công dân cũng có thể gửi đơn kiến nghị đến các tổ chức đại diện mà pháp luật công nhận để thực hiện việc giám sát.
Luật Đất đai 2013 cũng quy định rõ về trách nhiệm của công dân trong việc giám sát quản lý và sử dụng đất đai. Cụ thể, khoản 1 và khoản 2 của Điều 199 của Luật Đất đai 2013 quy định:
- “Công dân có quyền tự mình hoặc thông qua các tổ chức đại diện thực hiện quyền giám sát và phản ánh các sai phạm trong quản lý và sử dụng đất đai.
- Việc giám sát và phản ánh phải tuân theo nguyên tắc của tính khách quan, trung thực và tuân theo pháp luật. Công dân không được lợi dụng quyền giám sát để khiếu nại hoặc tố cáo không đúng quy định của pháp luật, làm mất trật tự xã hội và phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về tính chính xác của các thông tin mà họ phản ánh.”
Việc giám sát và tham gia tích cực của công dân trong quản lý và sử dụng đất đai là một phần quan trọng trong việc đảm bảo sự công bằng và tuân thủ pháp luật trong lĩnh vực này.
Để xây dựng và sử dụng đất hợp lý cần tuân thủ những nguyên tắc của pháp luật đất đai, cùng tìm hiểu ngay kế hoạch sử dụng đất
THỰC TRẠNG CÔNG TÁC ĐÁNH GIÁ QUẢN LÝ ĐẤT ĐAI
Nhiệm vụ quan trọng của việc giám sát, theo dõi và đánh giá tình hình quản lý và sử dụng đất đai không thể bị xem nhẹ. Đây là công việc quan trọng để đánh giá cách thực hiện của luật, hoạt động quản lý nhà nước về đất đai và hiệu quả sử dụng đất, cũng như tác động và ảnh hưởng của chính sách và pháp luật liên quan đến kinh tế, xã hội và môi trường tại mỗi địa phương và khu vực trên phạm vi cả nước.
Luật Đất đai 2013 cũng đã quy định rõ trách nhiệm của từng cơ quan cụ thể trong việc giám sát, theo dõi và đánh giá về quản lý và sử dụng đất đai. Các cơ quan và ban ngành liên quan đã và đang nỗ lực tích cực để thực hiện đúng trách nhiệm của mình trong lĩnh vực này.
Tuy nhiên, trên thực tế, công tác quản lý và sử dụng đất đai vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế và thách thức. Thể hiện rõ nhất là tình trạng quản lý đất đai không được thực hiện một cách nghiêm ngặt, có nhiều khuyết điểm và thiếu sót dẫn đến lãng phí và kém hiệu quả trong việc sử dụng đất đai. Sai phạm, tham nhũng và tiêu cực đã xuất hiện tại nhiều địa phương.
Mỗi địa phương thường có hệ thống quy định và quy trình hướng dẫn riêng, tạo ra sự không đồng nhất và không rõ ràng trong quyền và trách nhiệm quản lý. Nội dung đánh giá còn hạn chế, chưa thực sự sâu sắc và toàn diện. Đánh giá thường dựa vào phân tích định tính và thiếu thông tin cụ thể, chứng minh. Vì vậy, việc tổng hợp thông tin về công tác quản lý đất đai trên toàn quốc gặp khó khăn.
Sự không hiệu quả trong quản lý đất đai có thể gây ra sử dụng đất sai mục đích, khai thác quá mức, gây hại nghiêm trọng cho môi trường và đến mức đe dọa sự bền vững của nguồn tài nguyên đất đai quý báu của đất nước
GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG CÔNG TÁC ĐÁNH GIÁ QUẢN LÝ ĐẤT ĐAI
Để nâng cao hiệu quả trong công tác quản lý đất đai, cần áp dụng một loạt giải pháp quan trọng như sau:
-
Hoàn thiện hệ thống quản lý đất đai: Để đảm bảo tính nhất quán và hiệu quả trong việc quản lý đất đai, cần phải hoàn thiện các hệ thống như hệ thống điều tra, quản lý chính sách pháp luật, đăng ký đất đai, và hệ thống quy hoạch – kế hoạch sử dụng đất đai. Những hệ thống này cần được đánh giá và hướng dẫn thực hiện thống nhất trên phạm vi cả nước để đảm bảo tính nhất quán và khả thi trong quản lý đất đai.
-
Thúc đẩy sự hiểu biết và trao đổi thông tin: Cần tạo cơ hội để các bên liên quan trong việc quản lý và sử dụng đất đai có cơ hội trao đổi thông tin và nâng cao sự hiểu biết lẫn nhau. Thông qua các thực tiễn tại địa phương và khu vực, chúng ta có thể xây dựng chính sách pháp luật chặt chẽ và đồng nhất hơn, cung cấp cơ hội để chia sẻ kiến thức và kinh nghiệm trong quản lý đất đai.
-
Phân định rõ vai trò và trách nhiệm: Để đảm bảo tính hiệu quả trong quản lý đất đai, cần phải phân định rõ vai trò, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và trách nhiệm của các cơ quan nhà nước thực hiện chức năng quản lý nhà nước về đất đai. Điều này giúp tăng cường tính chắc chắn và hiệu quả trong việc quản lý đất đai và đảm bảo tuân thủ các quy định pháp luật liên quan đến đất đai.
Những giải pháp này sẽ giúp nâng cao tính chính xác và hiệu quả trong việc quản lý đất đai và đảm bảo sử dụng đất đai một cách bền vững và hợp pháp.
