Trong xã hội hiện nay, đặc biệt là thành phần giới trẻ, không khó để có thể bắt gặp hình ảnh nhiều thanh niên cầm trên tay cây thuốc lá điện tử. Thuốc lá điện tử là gì mà đã và đang trở nên phổ biến trên thị trường Việt Nam, thu hút nhiều đối tượng tham gia sử dụng bao gồm cả trẻ em và trẻ chưa thành niên. Qua bài viết này, Luật Thành Công sẽ cung cấp những thông tin cơ bản về thuốc lá điện tử cũng như những quy định pháp luật liên quan đến vấn đề này.
Thuốc lá điện tử là gì?
Xét về cấu trúc, thuốc lá điện tử đa dạng về hình dáng nhưng kết cấu chung bao gồm tẩu hút, một bộ đốt, một buồng chứa dung dịch lỏng và pin. Khác với thuốc lá truyền thống, nó hoạt động trên cơ sở đốt nóng dung dịch chất lỏng nicotine và hỗn hợp chất tạo mùi tại phần đầu lọc, chất này sẽ bốc hơi khi thiết bị điện tử tại phần thân kích hoạt. Khi hút, hơi nicotine và mùi thơm sẽ tiến sâu vào hệ hô hấp tạo cảm giác hưng phấn cho người hút. Thuốc lá điện từ gồm các loại như: Vape, Pod System, IQOS,… đây là các loại thường được giới trẻ Việt Nam sử dụng phổ biến hiện nay.
Thuốc lá điện tử có bị cấm không? Có được buôn bán tại Việt Nam không?
Hiện chưa có quy định cụ thể về việc cấm sử dụng thuốc lá điện tử, tuy nhiên tại các địa điểm công cộng có quy định về việc cấm hút thuốc tại những nơi như trường học, bệnh viện,…
Việc hút thuốc tại nơi có treo biển cấm sẽ bị xử phạt theo quy định tại Điều 25 Nghị định 117/2020/NĐ-CP như sau:
- Xử phạt cảnh cáo hoặc phạt số tiền từ 200.000 đồng đến 500.000 đồng đối với hành vi hút thuốc lá tại địa điểm có quy định cấm.
- Trường hợp khi hút thuốc lá trên tàu bay sẽ xử phạt theo vi phạm hành chính trong lĩnh vực hàng không dân dụng.
Theo quy định tại khoản 2 Điều 3 Nghị định 67/2013/NĐ-CP thì thuốc lá là sản phẩm được sản xuất từ toàn bộ hay một phần nguyên liệu thuốc lá và được chế biến dưới dạng thuốc điếu, thuốc lá sợi, xì gà dùng để hút tẩu và các dạng sản phẩm khác dùng để hút, ngửi, nhai. Việc kinh doanh, mua bán sản phẩm này phải đáp ứng các điều kiện kinh doanh của pháp luật. Khoản 2 Điều 26 Nghị định 67/2013/NĐ-CP được sửa đổi bởi Khoản 9 Điều 1 Nghị định 106/2017/NĐ-CP và Khoản 7 Điều 3 Nghị định 08/2018/NĐ-CP quy định về các điều kiện cấp giấy phép buôn bán sản phẩm thuốc lá điện tử:
- Là doanh nghiệp được thành lập theo quy định pháp luật.
- Địa điểm kinh doanh không vi phạm về địa điểm không được bán thuốc lá theo quy định tại Điều 25 Luật phòng, chống tác hại của thuốc lá 2012.
- Có hệ thống bán buôn sản phẩm thuốc lá trên địa bàn tỉnh nơi thương nhân đặt trụ sở chính (tối thiểu phải từ 02 thương nhân bán lẻ sản phẩm thuốc lá trở lên).
- Có văn bản giới thiệu của Nhà cung cấp sản phẩm thuốc lá hoặc của các thương nhân phân phối sản phẩm thuốc lá ghi rõ địa bàn dự kiến kinh doanh.
Căn cứ Điều 26 Nghị định 67/2013/NĐ-CP được sửa đổi bởi Khoản 10 Điều 1 Nghị định 106/2017/NĐ-CP và Khoản 7 Điều 3 Nghị định 08/2018/NĐ-CP thì các điều kiện cấp giấy phép bán lẻ thuốc sản phẩm thuốc lá như sau:
Thương nhân được thành lập theo quy định pháp luật.
- Địa điểm kinh doanh không vi phạm quy định về địa điểm không được bán thuốc lá theo quy định tại Khoản 2 Điều 25 Luật phòng, chống tác hại của thuốc lá năm 2012.
- Có văn bản giới thiệu của các thương nhân phân phối hoặc thương nhân bán buôn sản phẩm thuốc lá ghi rõ địa bàn dự kiến kinh doanh.
Việt Nam có cấm thuốc lá điện tử hay không?
Từ phân tích trên có thể thấy, ở Việt Nam không có quy định về việc cấm sử dụng thuốc lá điện tử. Tuy nhiên thuốc lá điện tử là sản phẩm đặc biệt, khi kinh doanh buôn bán loại sản phẩm này phải đáp ứng được các điều kiện theo quy định của pháp luật.
Mua bán, kinh doanh, sử dụng thuốc lá điện tử có bị phạt không?
Việc mua bán, kinh doanh thuốc lá điện tử phải đáp ứng các điều kiện về giấy phép vì đây là ngành nghề kinh doanh có điều kiện, trường hợp mua bán thuốc lá điện tử mà chủ thể không có đầy đủ các giấy tờ liên quan thì căn cứ Điều 6 Nghị định 98/2020/NĐ-CP sửa đổi nghị định 17/2022/NĐ-CP sẽ bị phạt từ 10.000.000 – 15.000.000, bị tước quyền sử dụng giấy phép và buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp.
Theo Điều 190 Bộ luật hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017) việc nhập lậu thuốc lá điện tử có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự với hành vi buôn bán hàng cấm.
Những tác hại về mặt sức khỏe khi sử dụng thuốc lá điện tử
- Gây nghiện: Thuốc lá điện tử có chứa hàm lượng nicotine và các nguyên liệu phụ gia khác có thể gây nghiện.
- Gây tổn thương đến hệ hô hấp: Sử dụng thuốc lá điện tử sẽ gây ra tổn thương đến hệ hô hấp bởi những chất hóa học có trong loại thuốc lá này như acetaldehyde, formaldehyde gây ra các tổn thương và cá bệnh về phổi.
- Ảnh hưởng đến tim mạch, não bộ: Thuốc là điện tử gây tác động trực tiếp đến hệ thần kinh; có thể gây ra ảo giác nếu sử dụng nhiều và thường xuyên. Chất nicotine có thể làm nhịp tim tăng nhanh gây ra nguy cơ dẫn đến các cơn đau tim, gây ra tình trạng tăng huyết áp, tăng adrenaline,…
- Ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản: Khói từ thuốc lá điện tử gây ảnh hưởng đến trẻ em, phụ nữ mang thai khi hít phải loại khói này. Sử dụng thuốc lá điện tử sẽ hấp thụ các chất hóa học diethylene glycol, nitrosamine gây ảnh hưởng sức khoẻ và khả năng sinh sản.
Một vài phương pháp cai thuốc lá điện tử
- Cung cấp đủ nước cho cơ thể: Uống nhiều nước giúp cơ thể đào thải các chất độc, giảm các triệu chứng mệt mỏi do cơn thèm thuốc lá mang lại khi cai thuốc.
- Cung cấp nhiều loại thực phẩm lành mạnh: Việc không sử dụng chất nicotine trong thời gian đầu có thể dẫn đến cảm giác nhạt miệng, đói bụng. Việc cung cấp các loại thực phẩm lành mạnh sẽ giúp nâng cao sức khỏe và đẩy lùi cơn thèm thuốc lá.
- Đảm bảo giấc ngủ và tập luyện thể dục thể thao: Khi cai nicotine cơ thể sẽ cảm thấy mệt mỏi, việc ngủ đủ và tròn giấc sẽ giúp cơ thể hồi phục năng lượng, tập luyện thể dục thể thao giúp nâng cao sức khoẻ, tinh thần giúp ích cho việc cai thuốc lá điện tử.
